VERGİ SİRKÜLERİ
NO: 2008/143
KONU: İstihdamın Teşviki Uygulaması İle İlgili 2008/73 Sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Genelgesi Yayınlandı.
26.05.2008 tarih ve 26887 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 5763 Sayılı “İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 4447 Sayılı “İşsizlik Sigortası Kanunu’nda” bazı değişiklikler yapılmıştır.
Bu değişikliklerden biri de 5763 Sayılı Kanun’un 20 nci maddesi ile 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa eklenen Geçici 7 nci maddedir. Bu maddenin ilk fıkrası aşağıdaki gibidir.
“18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük olanlar ile yaş şartı aranmaksızın 18 yaşından büyük kadınlardan; bu maddenin yürürlük tarihinden önceki altı aylık dönemde prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılar dışında olması şartıyla, bu maddenin yürürlük tarihinden önceki bir yıllık dönemde işyerine ait prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı sayısına ilave olarak bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren bir yıl içinde işe alınan ve fiilen çalıştırılanlar için; 506 Sayılı Kanun’un 72 nci ve 73 üncü maddelerinde sayılan ve 78 inci maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin;
a) Birinci yıl için yüzde yüzü,
b) İkinci yıl için yüzde sekseni,
c) Üçüncü yıl için yüzde altmışı,
d) Dördüncü yıl için yüzde kırkı,
e) Beşinci yıl için yüzde yirmisi,
İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanır.”
Maddede görüldüğü ve 4 Haziran 2008 tarih ve 2008/79 Sayılı sirkülerimiz ile duyurulduğu üzere, 4447 Sayılı Kanuna eklenen Geçici 7 nci madde ile, 1 Temmuz 2008 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, 18-29 yaş grubundaki gençler ile yaş şartı aranmaksızın 18 yaşından büyük kadınların istihdamı; işveren sigorta hissesinin yıllar itibariyle değişen orandaki kısmının İşsizlik Sigortası’ndan karşılanması suretiyle teşvik edilmektedir.
Söz konusu istihdam teşvikinin uygulaması ile ilgili olarak 01.08.2008 tarih ve 2008/73 Sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Genelgesi yayınlanmıştır.
Genelgeye göre, 4447 Sayılı Kanun’un Geçici 7 nci maddesinde öngörülen işveren hissesi sigorta prim teşvikinden yararlanma şartları, konu başlıkları itibariyle aşağıdaki gibidir.
1- Sigortalılar Yönünden Aranan Şartlar
1.1. Yeni işe alınan sigortalının, işe giriş tarihi itibariyle, erkek ise 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük, kadın ise 18 yaşından büyük olması gerekmektedir. Genelgede sigortalının işe giriş tarihi itibariyle yaşının hesabı örnekler ile anlatılmaktadır.
1.2. Yeni işe alınan sigortalının, 2008/Ocak ila 2008/Haziran aylarına ilişkin olarak kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmaması,
1.3. Sigortalının, 01.07.2008 ila 30.06.2009 tarihleri arasında işe alınmış olması,
1.4. Sigortalının fiilen çalışması,
şartlarının tamamının gerçekleşmesi halinde işveren sigorta primi teşviki hükmünden yararlanılacaktır.
2- İş Yeri Yönünden Aranan Şartlar
Yukarıda belirtilen şartların yerine getirilmiş olması kaydıyla ilave istihdam; 01.07.2008 ila 30.06.2009 tarihleri arasında işe alınan ve maddede öngörülen diğer şartları haiz sigortalıların, 2007 Temmuz ila 2008/Haziran aylarında kuruma bildirilmiş toplam sigortalı sayısının, aynı dönem aralığında kuruma bildirim yapılmış ay sayısına bölünmesi suretiyle bulunacak olan ortalama sigortalı sayısına, ilave olarak işe alınmış olmaları halinde gerçekleşmiş olacaktır.
İşveren hissesi prim teşvikinden yararlanabilmesi için iş yeri yönünden aranılan şartlar işyerinin, 506 Sayılı Kanun kapsamına alınış tarihlerindeki durumlarına göre aşağıdaki maddelerde açıklanmıştır.
2.1. Haziran/2008 Veya Önceki Bir Tarihte 506 Sayılı Kanun Kapsamına Alınmış İş Yerleri Yönünden
Teşvikten yararlanılabilmesi için işe alınmış olan sigortalıların, ortalama sigortalı sayısına ilave olarak işe alınmış olması gerekmektedir.
Ortalama sigortalı sayısı ile aşağıdaki formül ile bulunmaktadır.
01.07.2007 ila 30.06.2008 dönemine ait aylık prim ve hizmet belgelerinde
bildirilen toplam sigortalı sayısı
Ortalama = ----------------------------------------------------------------------------
Sigortalı Sayısı 01.07.2007 ila 30.06.2008 dönemine ait kuruma aylık prim ve hizmet belgesi verilmiş ay sayısı
Genelgede konu ile ilgili örnekler yer almaktadır.
2.2. 01.07.2008 ila 30.06.2009 Tarihleri Arasında 506 Sayılı Kanun Kapsamına Alınmış İş Yerleri Yönünden
Bu durumda olan iş yerlerinde, teşvik maddesinin yürürlülük tarihinden önceki bir yıllık dönemde (01.07.2007 ila 30.06.2008 tarihleri arasında) sigortalı çalıştırılmamış olması nedeniyle ortalama sigortalı sayısı hesaplanamayacağı için, bu iş yerlerinde sigortalı yönünden maddede aranılan şartları taşıyan tüm sigortalılardan dolayı işveren hissesi sigorta prim teşvikinden yararlanılabilecektir.
2.3. 01.07.2009 veya Sonraki Tarihlerde 506 Sayılı Kanun Kapsamında Alınmış İş Yerleri Yönünden
Teşvik maddesinde sigortalıların, 01.07.2008 ila 30.06.2009 tarihleri arasında işe alınmış olmaları öngörüldüğünden, 01.07.2009 veya sonraki tarihlerde 506 Sayılı Kanun kapsamına alınacak olan işyerlerinde işe alınacak olan sigortalıların, işe giriş tarihi 01.07.2009 ve sonraki bir tarih olacağından, bu iş yerlerinin teşvik hükmünden yararlanmaları mümkün olmayacaktır.
3- İşsizlik Sigortası Fonundan Karşılanacak İşveren Hissesi Sigorta Priminin Hesaplanması
Genelgede örnekleri ile detaylı olarak anlatılmaktadır.
4- Aracısı Bulunan İş Yerleri ve Aracılarla İlgili İşlemler
Bu durumda gerek asıl işveren, gerekse aracılar tarafından 01.07.2008 ila 30.06.2009 tarihleri arasında işe alınan ve yukarıdaki bölümlerde belirtilen şartları haiz sigortalılardan (yukarıda formülü verilen) ortalama sigortalı sayısının üzerinde olan kısmından dolayı yararlanabileceklerdir.
5- Çalıştırdığı Sigortalıları Kuruma Bildirmeyen İşyerleri Hakkında Yapılacak İşlemler
Yapılan kontrol ve denetimler sonucunda çalıştırdıkları sigortalıları Kuruma bildirmediği tespit edilen iş yerleri, tutanak tarihini izleyen ay başından itibaren bir yıl süreyle işveren hissesi sigorta primi teşviki uygulamasından yararlanamayacaklardır.
6- Teşvikten Yararlanmak İsteyen İş Yerlerinin, Dilekçe ile İş Yerinin Bağlı Bulunduğu Sosyal Güvenlik İl/Devredilen SSK Müdürlüğüne Müracaat Etmeleri Gerekir
Sigorta müdürlüklerince yapılacak işlemler genelgede açıklanmaktadır.
7- İşveren Hissesi Sigorta Prim Teşvikinden Yararlanmak için Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin Verilmesi ve Muhteviyatı Primlerin Ödenmesine İlişkin Şartlar
İşveren hissesi sigorta prim teşvikinden yararlanılabilmesi, sigorta priminin işveren hissesine ait kısmının “İşsizlik Sigortası Fonu’ndan” karşılanabilmesi için;
7.1. 4447 Sayılı Kanun çeşidi seçilmek suretiyle düzenlenmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinin Kuruma yasal süresi içinde verilmesi,
7.2. Süresinde verilen prim ve hizmet belgelerine göre tahakkuk etmiş sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden kısmı ile, İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanmayan (bakiye) işveren hissesine isabet eden kısmın tamamının ödemesi, gerekmektedir.
Ödemenin yasal süresi içinde yapılmaması veya eksik ödenmesi halinde, gerek işveren tarafından ödenmesi gereken kısma, gerekse İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanması gereken kısma isabet eden gecikme cezası ve gecikme zammı işverenden tahsil edilecektir.
8- Diğer Teşvik Kanunlarından Yararlanan İşverenlerin Geçici 7 nci Madde Hükmünden Yararlanmalarına İlişkin Usul ve Esaslar
Diğer teşvik Kanunlarına istinaden işveren hissesi sigorta prim teşviki uygulamasından yararlanmakta olan işverenlerin, teşvik kapsamına giren sigortalılarından dolayı aynı dönem için ve mükerrer olarak 4447 Sayılı Kanun’un geçici 7 nci maddesinde öngörülen teşvikten yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır. Mesela yeni işe alınan ilave özürlü sigortalı için hem 4857 Sayılı Kanun’un 30 uncu maddesi hükmünden, hem de 4447 Sayılı Kanun’un geçici 7 nci maddesi hükmünden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.
9- Muvazalı İşlemlerin Önlenmesi
9.1. İşveren hissesi sigorta prim teşviki, mevcut bir işyerinin kapatılarak; değişik bir ad veya unvan ya da bir iş birimi olarak aynı faaliyette açılması veya çalışan sigortalıların bütün olarak devredilmesi halinde uygulanmamaktadır.
9.2. 01.07.2008 veya sonraki tarihlerde, 506 Sayılı Kanun’un 82 nci maddesi hükmüne uygun nitelikte devir edilen veya mirasçılara intikal eden işyerleri, yeni işe başlayan işyeri olarak kabul edilmeyecektir. Bu nitelikteki işyerleri, ancak anılan maddede öngörülen diğer şartların da sağlanmış olması kaydıyla, ortalama sigortalı sayısına ilaveten 01.07.2008 ila 30.06.2009 tarihleri arasında yeni işe aldıkları sigortalılardan dolayı işveren hissesi sigorta prim teşvikinden yararlanabileceklerdir.
9.3. Yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi gibi ek bir kapasite ve istihdam artışına neden olmayan, sadece teşviklerden yararlanmak amacıyla yapılan işlemler hakkında da işveren hissesi sigorta prim teşviki uygulanmayacaktır.
9.4. Teşvikten yararlanan işverenlerin, Kanunda öngörülen şartları taşıyıp taşımadıkları, Sigorta Primleri Servislerince her ay düzenli olarak kontrol edilecektir.
10. Diğer Hususlar
10.1. Kamu idarelerinin, işveren hissesi sigorta prim teşvikinden yararlanmaları mümkün değildir.
10.2. Özel nitelikteki bina inşaatı işyerleri, geçici 7 nci maddede aranılan şartların sağlanmış olması kaydıyla sözkonusu teşvik hükmünden yararlanabileceklerdir. Ancak, sözkonusu işyerleri için ilişiksizlik belgesi verilmeden önce, maddede aranılan şartların sağlanmış olup olmadığı hususu kontrol edilecektir.
10.3. 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu ile 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu ve uluslararası anlaşma hükümlerine tabi hizmet ve yapım işlerinin gerçekleştirilmesine yönelik faaliyetlerden dolayı, işveren hissesi sigorta prim teşvikinden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.
10.4. 5746 Sayılı Kanun çeşidi seçilmek suretiyle düzenlenen aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk eden işsizlik sigortası primleri hakkında, işveren hissesi sigorta prim teşviki uygulanmayacaktır.
10.5. Sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışanlar, topluluk sigortasına tabi olanlar, yurt dışında çalışan sigortalılar, aday çırak, çırak ve öğrenciler için 4447 Sayılı Kanun türü seçilemeyecektir.
10.6. İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanan sigorta primleri, gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmayacaktır.
11. Muhasebe işlemleri
Muhasebe servislerince yapılacak işlemler Strateji Geliştirme Başkanlığı Bütçe ve Muhasebe Daire Başkanlığınca ayrıca açıklanacaktır.
Yukarıda yer verilen konuyla ilgili ek bilgiye ihtiyaç duyduğunuzda lütfen tarafımızla irtibata geçiniz.
Saygılarımızla,
Deloitte Türkiye
Sirkülerlerimizde yer alan bilgiler belli bir konunun veya konuların çok geniş kapsamlı bir şekilde ele alınmasından ziyade genel çerçevede bilgi vermek ve yorum yapmak amacını taşımaktadır. Bu sirkülerler ile amacımız muhasebe, vergi, yatırım, danışmanlık alanlarında veya diğer türlü profesyonel bağlamda tavsiye veya hizmet sunmak değildir. Bilgileri kişisel finansal veya ticari kararlarınızda yegane dayanak olarak kullanmaktan ziyade, konusuna hakim profesyonel bir danışmana başvurmanız tavsiye edilir. Bu sirkülerler ve içeriğindeki bilgiler, oldukları şekliyle sunulmaktadır; "DRT Yeminli Mali Müşavirlik ve Bağımsız Denetim A.Ş." ve "Deloitte Touche Tohmatsu" (bir Swiss Verein'i) ve onun üye firmaları ve bunların iştirakleri ve filyalleri (bundan böyle ayrı ayrı veya birlikte "Deloitte"), bunlarla ilgili sarih veya zımni bir beyan ve garantide bulunmamaktadır. "Deloitte", söz konusu sirkülerlerin ve içeriğindeki bilgilerin hata içermediğine veya belirli performans ve kalite kriterlerini karşıladığına dair bir güvence vermemektedir. Sirkülerleri ve içeriğindeki bilgileri kullanımınız sonucunda ortaya çıkabilecek her türlü risk tarafınıza aittir ve bu kullanımdan kaynaklanan her türlü zarara dair risk ve sorumluluk tamamen tarafınızca üstlenilmektedir. "Deloitte", söz konusu kullanımdan dolayı, (ihmalkarlık kaynaklı olanlar da dahil olmak üzere) sözleşmesel bir dava, kanun veya haksız fiilden doğan her türlü özel, dolaylı veya arızi zararlardan ve cezai tazminattan dolayı sorumlu tutulamaz.